اطلاعاتی در مود فرش دستباف

 

 

 

 

هر کشور و هر ملیتی برای خود نمادی را به عنوان اثبات اقتدار خود دارد، چیزی که تمام مردم جهان با دیدنش بی درنگ همان کشور را به یاد آورند.

 

در کشور ما فرش دستباف به عنوان نمادی شناخته شده در بین تمام جهان است تا ثابت کننده این باشد که فرش اگر دستباف باشد و قیمتی تنها یک مهد دارد و آن هم جز ایران نیست و لاغیر؛ چرا که تمام کارشناسان فرش معتقدند بهترین، لطیف ترین و زیباترین فرش های دستباف جهان در ایران و توسط مردم این سرزمین بافته میشوند.

 

باستان شناسان معتقدند تولید فرش دستباف به صورت عمده و با ریزه کاری ها و زیبایی های خاص خودش به دوران صفوی باز میگردد، همان زمانی که شاه عباس دستور دایر کردن کارگاه های فرش را ابتدا در اصفهان و سپس در چندین شهر دیگر صادر کرد و در پیشرفت این صنعت کوشش های فراوان نمود، ما در سکوی نخست فرش های قیمتی ایستادیم تا به الان که اکثر کشور های دنیا یافته های خود برای یادگیری چگونگی بافت فرش های ماشینی را از ما به یاد دارند.

 

نکته ای دیگری که سبب افتخار است و مایه ی مباهات، این است که در تاریخ فرش ایران آمده است که  حتی اولین فرش کشف شده متعلق به ایرانیان بوده، این فرش که به نام پازیریک معروف بوده است در ارتفاعات سیبری کشف شده و در ابتدا متعلق به مصریان باستان شناخته شد اما با تحقیق در مورد نوع نقش و نگار آن و پیدا کردن شباهت هایی میان گل های این قالی و نقوش تخت جمشید، رودنکو که خود کاشف این فرش بود گفت بی شک این فرش متعلق به یرانیان است.

 

پس میتوان گفت ایران نه تنها در صنعت ریسندگی اولین بوده که در صنعت قالی بافی نیز یکه تاز میدان بوده است؛ باید گفت تنها تولید کننده بودن در سراسر جهان کافی نیست بلکه چیزی که سبب تمایز میشود تولید با بهترین کیفیت است؛ چرا که حتی اگر هزاران هزار فرش دستباف تولید شود در نهایت همانی به فروش میرود و خریدار را راضی نگه میدارد که کیفیت راضی کننده ای داشته باشد.

 

اگر بخواهیم با اعداد و ارقام حرف بزنیم باید بگوییم، حدود یک سوم از فرش دستباف دنیا در ایران بافته میشود و حدود 30 درصد از بازار صادرات فرش دستباف در کل دنیا در دست ماست.

 

مقاله ی مرتبط: صادرات فرش ماشینی

 

فرش واژه ای عربی است که در لغت به معنای زمین میباشد و در فارسی مفاهیمی چون گسترده شدن، زیر انداز و کف پوش را در بر میگیرد.

 

با توجه به تعریف فوق تمامی بافته هایی چون گلیم، نمد، زیلو، فرش ماشینی و فرش دستباف خود به نوعی فرش هستند و اگر بخواهیم به تفکیک فرش دستباف و فرش ماشینی را از دیگر بافته ها متمایز بدانیم باید آنها را قالی یا قالیچه بنامیم.

 

در هر حال برای خرید هر کالایی باید نکاتی را مد نظر داشت تا بتوان خرید خوبی داشت، فرش دستباف نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین بر آن شدیم تا نکاتی را در این رابطه در اختیارتان قرار دهیم، امیدواریم سودمند بوده باشد.

 

 

 

 نکات و ویژگی هایی در مورد فرش دستباف

 

1. یکی از ویژگی های بارز فرش دستباف این است که از الیاف طبیعی بافته میشود، در واقع همین که از الیاف طبیعی چون ابریشم برای بافت این فرش بهره میگیرند سبب تمایز آن نسبت به دیگر بافته ها و حتی فرش ماشینی میشود، البته که نمیتوان منکر زحماتی که هنرمند قالی باف برای بافت تار و پود قالی میکشد را نادیده گرفت اما به طور کلی در فرش های ماشینی جز در موارد خاص از الیاف مصنوعی استفاده میکنند.
2. از دیگر ویژگی های فرش دستباف که بعضی آن را ایراد به حساب می آورند اختلاف چند سانتی متری در بالا و پایین این فرش است، اما دقیقا همین ویژگی یکی از راه هایی است که با استفاده از آن میتوان فرش دستباف را تشخیص داد، البته نمیتوان به تنهایی به همین ویژگی اکتفا کرد اما چند درصدی از میزان اعتماد ما با مشاهده ی این اختلاف در قسمت بالا و پایین فرش جلب خواهد شد.
3. سه قالب اصلی برای فرش های دستباف در کشور ما وجود دارد که شامل افشان، خشتی و ترنج میشود؛ که لچک ترنج بیش از دیگر نقوش طرفدار دارد و حتی اکثر فرش هایی که در خانه های ایرانی دیده میشود دارای طرح لچک ترنج میباشد که حاشیه هایی پهن در اطراف دارد و طرح های بیضی و دایره ای در میانه تشکیل دهنده ی باغ این فرش شده اند. این نوع نقش و نگاره از معماری دوره ی اشکانیان الهام گرفته شده است.
4. فرش دستباف هنر دست میباشد و بی شک ارزش بیشتری نسبت به نوع ماشینی دارد؛ از آن گذشته چنین فرش هایی اگر با قالی های ماشینی مقایسه شوند در میزان درخشندگی و لطافت رتبه ی بالاتری را کسب خواهند کرد.
5.  
6. *از نکاتی که درهنگام خرید فرش دستباف باید مورد توجه قرار گیرد این است که اگر فرش خریداری شده از قالیچه های کوچک میباشد میتوان آن را از وسط  تا کرده و از تقارن آن اطمینان حاصل کرد چرا که گاهی فرش ها در زمان بافت کج بافته شده و وقتی روی زمین پهن شوند تازه مشخص میشود که نیمه ی بالایی با نیمه ی پایینی یکی نیست.
7. *نکته ی دیگر در مورد تقارن رنگ در فرش دستباف است، حتما این نکته را بررسی کرده و زیر نور طبیعی فرش را مورد تفحص قرار دهید.  این مورد را در نظر بگیرید که رنگ فرش دستباف در جهت خواب آن تیره تر دیده میشود.
8. *و اینکه حواستان باشد اشکال و طرح های هندسی در جایی ناتمام نمانده باشد.
9. از دیگر ویژگی های یک فرش دستباف خوب میتوان به این نکته اشاره کرد که پرزهای این قالی ها انعطاف پذیر و درخشان است. یکی از مهمترین ترفندهایی که میتوانید به کار ببندید تا از طبیعی بودن رنگ فرش اطمینان حاصل کنید بررسی پرزهای فرش است؛ اگر قسمت انتهایی پرز با رنگ سطح فرش اختلاف داشته باشد، نشانه ی این است که با رنگ های جوهری فرش را رنگ کرده اند و ممکن است رنگ پس بدهد، یا اینکه قبل از پرداخت وجه به فروشنده با یک دستمال نمدار روی قسمتی از فرش بکشید اگر رنگ آن مصنوعی باشد به دستمال رنگ پس میدهد.
10. میتوان یکی از شگفتی های جالب فرش دستباف را این دانست که در تابستان خنک بوده و در زمستان گرم است، اما در فرش ماشینی به خاطر وجود الیاف پلاستیکی چنین ویژگی وجود ندارد.
11. تنها کف پوشی است که بر اثر پا خوردن، نور و شست و شو نه تنها زیبایی خود را از دست نمی دهد بلکه چشم نوازتر شده و قیمتی تر میشود.
12. با توجه به اینکه در بافت قالی های دستباف از پشم و ابریشم و پنبه استفاده شده هیچگاه شاهد تولید الکتریسته ی ساکن از آن نخواهید بود؛ که این ویژگی تنها مختص فرش دستباف بوده و مزیتی بس بزرگ نسبت به دیگر کف پوش هاست.
13. و در نهایت چنین بافته هایی از عمر طولانی برخوردار بوده و قابلیت بالایی برای پاکیزگی دارد.